Izenburua: Gipuzkoajo historia nafarra Euskal Herria Osotasunetik
Idazlea: Beñi Agirre (Hernani, 1953)
Urtea: 2017
Argitaletxea: Nabarralde
Zer dakigu gure historiaz? Nork kontatzen du istorioa? Zer asmorekin? Ezagutzen al dugu Nafarroako Erresuma zer izan zen?
Gipuzkoa, Zein interesekin sortu ziren bere mugak? Zaila da gure probintziaren historia ulertzea Nafarroako Erresumaren historiari buruzko informaziorik izan gabe. Historia hau ezagutzen ez badugu gure hiriari buruz ezer gutxi jakingo dugun bezala, Antso Jakituna errege nafarrak lotutako historia bat, 1180an hiriari Forua 1180an eman zuena, bide batez, Gipuzkoako herri bati eman zitzaion lehen Forua izan zena.
Beñi Agirre historialariak liburu honetan Gipuzkoako historia deskribatzen du erreinu baten parte izatearen ikuspegitik, lehenik iruindarra eta gero nafarra, ikuspegi berritzailea, desberdina, Gipuzkoa ezin delako ulertu euskararen lurralde zabalean kokatu gabe.
Liburua gure lurraldearen historiaren zati hau hain ezaguna ez den ikuspegi horretatik ezagutzeko aukera bat da, bere sorreratik, konkistatik eta bere Foruetatik.
“Liburu honek Gipuzkoa eremu zabalago batean kokatzen du, Nafarroan, alegia. Egun ezagutzen ditugun Gipuzkoaren mugak Gaztelaren interesen arabera sortutakoak dira. Historian zehar liskarrak, gerrak eta ezustekoak hark eragindakoak baitira. Ezin da ulertu Gipuzkoa euskararen lurralde historiko zabalean kokatu gabe.
Gipuzkoako historiaren beste begirada eskaintzen digu egileak, kokapen zabaletik hasita egungo barrutira nola iritsi garen azalduz. Bi estatuen debekuaren aurrean herri baten onarpena aitortu du. Gure historiaren iraganaren gainetik pasa da eta beste errealitateak sortzea ahalbidetu du.
Bestelako subjektua duen historiografia tradizionalak landu izan du funtsean euskal herritarren irudia eta eman izan dio errelatoari haien ikuspegiko moldea. Beñi Agirrek, liburu honetan kontatzen duenarekin, beste pauso bat eman du aurrera. Etorkizunean, guztien esku egongo da haien tradizio historiko hori apurtu eta gurea oparo bihurtzea. Historialariok eta historia zaleok proiektu zabal eta ireki baten barruan, Euskal Herriarentzat eta herritarrentzat historian barna egindako bidearen testuinguruan, euskalnafarron historia beste era batera jorratu ahal izatea, alegia.”
2019an argitaratu zen gaztelaniako itzulpena, izenburu honekin: Historia nabarra de Gipuzkoa. De su origen, conquista y Fueros.
