Categoría: Eleberria

Hondamendia (Xabier Montoia)

en por weben Eleberria, Euskara, Liburuak, Literatura, UlialdeDeja un comentario

Izenburua: Hondamendia

Idazlea: Xabier Montoia (Gasteiz, 1955)

Urtea: 2015

Argitaletxea: Elkar

Suntsipenaren ideia dela eta, Xabier Montoiak Hondamendin fantasia lantzen du, lanari errealismo zertzeladak emanez.

Liburua pasadizo eta ipuinez osatuta dago, arrazoi baten inguruan: hondamendia. Pertsonaiei etorkizun hobe bat konkistatzeko ametsak ezabatuko zaizkien istorioetan, historia errepasatuz gaur egungo mundura iritsi arte, eta, aldi berean, hondamendi kolektibo eta indibidualen aurpegirik gordinena erakutsiz eta giza krudeltasuna eta erresistentziarako gaitasuna biluztuz.

“Hondamendia du izena Xabier Montoiaren ipuin-liburu berriak, eta izenburuko horixe da, hain zuzen, bilduma osatzen duten istorio guztiak biltzen dituen sentipena: txikizioa eta gainbehera. Bi parte nagusitan dago zatituta: lehenengoan, planetaren historian zehar, une eta leku jakinetan gertaturiko deskalabruak kontatzen zaizkigu: Adam eta Eva Paradisuko baratzetik egotzi ostekoa, Erdi Aroko izurriak, XX. mendeko totalitarismoek ekarritako zoritxarrak, lehergailu atomikoaren ingurukoak… Bigarren partean, berriz, gaur egun edo etorkizun hurbil batean kokaturiko hondamentak agertzen zaizkigu, leku nahiz giro desberdinetan, era askotako pertsonaiak eta kontamoduak erabiliz, egileak ohi duen asmamen, finezia eta zorroztasunez.“

Gorde nazazu lurpean (Ramon Saizarbitoria)

en por weben Eleberria, Euskara, Liburuak, Literatura, UlialdeDeja un comentario
Gorde nazazu lurpean

Izenburua: Gorde nazazu lurpean

Idazlea: Ramon Saizarbitoria (Donostia, 1944)

Urtea: 2000

Argitaletxea: Erein

Ramón Saizarbitoriak Gorde nazazu lurpean liburuan bost kapitulutan banatutako narrazio-bilduma bat egiten du, nahiz eta lotura esturik ez izan, ezin da esan elkarrekin loturarik ez dutenik. Bost narrazio, giza harremanei eta heriotzari buruzko gogoetez beteak.

Liburuak ez du gure herriak pairatzen duen arazoa ahazten eta testuinguru garrantzitsu bihurtzen da.

“Intxortako lubakietan girotutako Gudari zaharraren gerra galduak zabaltzen du liburua, eta Intxortako lerroen apurtzearekin gertatu zen nazionalen aurrerabidearen ondorioetako bat kontatzen zaigu Asaba zaharren baratzan. Liburua ixten duen azken narrazio honek Sabino Aranaren hilobi aldaketak kontatzen ditu. Tartean gelditzen da 36ko gerraren oihartzun atergabea den Bi bihotz, hilobi bat (Artaxonatik Artaxonara). Rossetti-ren obsesioak, berriz, Madrildik Londresera daramatza euskaldunoi buruzko galdera eta diagnostiko zuzen-zuzenak: ¿Qué os pasa a los vascos? eta Sois unos melancólicos. Galderaren eta baieztapenaren atzean bi emakume, Victoria eta Eugenia, guztiz desberdinak eta aldi berean antzekoak oso. Eta gizon bat, eta bi harremanen kasuan -arrakasta labur txinpartatsuren bat gorabehera-, bi maitasun ezinezko. Azken finean, ze zaila egiten zaion gizonezkoari gauzarik xumeena ere naturaltasunez aitortzea! Batarekin ausartegi, bestearekin koldarregi, modu paregabean azaleratzen du nobelak gizonezkoon alde mixerable eta komikoena. Komikotasunean badu, egia esan, norekin neurtu liburu honetan; izan ere, larru berekoak baitira azken pertsonaia hori eta Bi bihotz, hilobi batekoa. Marcel Martinek, berriz, bikote harremanak absurduraino nola gaizto daitezkeen erakusten digu. Gutxien espero denean, eta komentario ezdeusenaren kausaz, leize sakon eta gaindiezina zabal daiteke gure bizitzetan, ustez bat ere arrazoirik gabe, eta erabat oharkabean gainera. Izan ere, xelebrea baita -edota negargarria- gauzarik xumeena ulertzeko gizonak askotan duen ezintasuna. Bat-batean, bikotea osatzen zutenak, elkarrenganako bi ezezagun bihurtuko dira. Esan beharrik ere ez dago liburu arrunt bat baino gehiago dela eskuetan duzun hau: euskal irakurleen ahotan luzaroan egongo den liburua.”

Orratza eta kaltea (Joanes Urkixo)

en por weben Eleberria, Euskara, Liburuak, Literatura, UlialdeDeja un comentario
Orratza Eta Kaltea - Joanes Urkixo Beitia

Izenburua: Orratza eta kaltea

Idazlea: Joanes Urkixo (Bilbo, 1955)

Urtea: 2020

Argitaletxea: Elkar

Gure herriaren iragan berrienean ezin dugu ahaztu drogak gure hiri eta herrietan eragin zuena, belaunaldi oso bat haien eskuetan erori zen. Urte gogor haietara, 1980aren hasierara eta Ondarroara ekartzen gaituen eleberria da Orratza eta kaltea. Hautatu berri duten zinegotzi batek (Mikel) gaitz horren aurka borrokatuko du, familia eta afektibitate harremanak eta hainbat gaztek eta haien familiek jasandako drama biltzen dituen liburu batean.

Eleberriaren argumentu nagusian ikusten denez, jende askok susmatzen zuen bezala, Mikelek  jakingo du (bere ikerketei esker) Guardia Zibila dagoela bere udalerrian heroina sartzearen atzean, eta misio horrek eduki politiko argia duela euskal gazteak lokartzeko. Baita ere helburu ekonomikoak edo trafikatzaileek zituzten irtenbiderik gabeko erabaki desberdinak ere aterako dira.

Joanes Urkixo idazleak lan handia egin du liburu honetan, eta intrigaz eta emozioz betetako orrialdeei adi egoteko aukera eskeintzen du.

“Ondarroa, 80ko hamarkada. Mikel zinegotzi aukeratu berri dute udal hauteskundeetan, eta ustekabean heroinaren zabalkundearekin egingo du topo: gazteen belaunaldi oso bat munduari bizkar emanda bizi da, hauts zuria beste ametsik gabe, eta heriotza etorkizun bakar. Ia inoren laguntzarik ez izan arren, aurre egingo dio arazoari: nola lagundu gazte horiei droga uzten? Nork saltzen dizkie papelinak, eta, batez ere, nork ekartzen ditu herrira? Erritmo bizian kontatutako thriller bat duzu esku artean: elkarrizketa arinak, gertaera kateatuak, on eta gaiztoak, gorantz doazen ekintzak eta tirotan lehertzen den amaiera apoteosiko bat. On egin!”

Arrakastaren aparrak (Iñaki Irasizabal)

en por weben Eleberria, Euskara, Liburuak, Literatura, UlialdeDeja un comentario
Arrakastaren Aparrak - Iñaki Irasizabal Izagirre

Izenburua: Arrakastaren aparrak

Idazlea: Iñaki Irasizabal (Durango, 1969)

Urtea: 2020

Argitaletxea: Elkar

Arrakastaren aparrak liburua Iñaki Irasizabalek idatzitako eleberri beltz berria da, modu azkarrean irakurtzen den eleberria, eta bertan irakurlea entretenitzen duten gauza asko gertatzen dira, familia-harremanak, “telezaborra”-rekin lotutako kazetaritza eta legez kanpokotasunean kokatzen den eskaera baten aurrean jarduteko modua jorratzen diren bitartean. Izan ere, arrakastak, ospeak edo diruak ez dute zertan portaera eredugarri edo etikoarekin batera etorri behar.

Bikote gazte baten egoera aldatu egingo da kapituluek aurrera egin ahala, eta haien bizitzek atzean utziko dute lasaitasuna.

“Estutasun batean jarri eta nola erantzuten duen ikusi, horrek esango dizu nolakoa den gizakia”. Esaldi horrekin hasten da Iñaki Irasizabalen nobela beltz hau. Bertan topatuko ditugu arrakastaren aparretan ibilitako negozio-gizonak, zikinkerietan lardaskan dabiltzan kazetariak edo pistola errazegi dantzatzen duten gazte txoroak; baina, batez ere, bikote gazte “normal” bat, egun batean, legez kontrako baina inori kalterik egiten ez dion zerbait egiteagatik diru asko lortzeko aukera izango dutenak. Nola egin uko eskaintzari? Baina ba al dakite zein izan daitezkeen horren ondorioak, balizko konplikazioak, kontzientziako harrak…?”